(Rusça: Лев Давидович Троцкий; aslında Leyba Davidoviç Bronşteyn; Rusça: Лев Давидович Бронштейн), (d. 7 Kasım 1879 Yanovka, Ukrayna - ö. 21 Ağustos 1940 Coyoacán, Meksika) Bolşevik siyasetçi, devrimci, Marksist teorisyen. Sovyetler Birliği'nin ilk yıllarında etkili bir siyasetçiydi. Dışişlerinden Sorumlu Halk Komiseri görevini alan ilk kişi, Kızıl Ordu'nun kurucusu ve komutanı, Savaştan Sorumlu Halk Komiseri oldu. Ayrıca Bolşevik Parti'nin Politbüro üyesiydi. Lenin'in ölümünün ardından parti içinde gelişen sağcı anlayışa ve bürokratik yönelimlere karşı Sol Muhalefet'i örgütledi.Josef Stalin ile giriştiği siyasi mücadeleyi kaybedince resmi görevlerden alındı ve Sovyetler Birliği'nden sürgün edildi.. Trotskiy en önemli Marksist teorisyenlerden biridir, görüşleri Troçkizm adıyla anılır, Stalin ve Mao'nun görüşlerine karşı en önemli muhalefet hareketini oluşturur. Lev Davidoviç Bronşteyn adıyla Yanovka’da küçük toprak sahibi bir Yahudi ailesinin çocuğu olarak doğdu. Trotskiy adını 1902 yılından itibaren kullanmaya başlamıştır. 1917 Rus devrimi'nin önde gelen isimlerindendir. Sovyetler Birliği'nin kurulmasında, ihtilâl sonrası iç isyanların ve ayaklanmaların bastırılmasında birinci derecede rol oynadı. Kızılordu`nun kurucusu olarak kabul edilir. Lenin'in ardından Sovyetlerin ikinci adamı oldu. Lenin'in ölümünden sonra Stalin ile giriştiği iktidar mücadelesini kaybetti ve ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Konu başlıkları [gizle] * 1 Hayatı o 1.1 Rus Devrimi (1917) o 1.2 1918 o 1.3 Stalin`le mücadelesi ve sürgün * 2 Popüler kültürde Trotskiy * 3 Eserleri * 4 Dış Bağlantılar Hayatı [değiştir] Lev Trotskiy'nin Büyükada'da 1929 ile 1933 yılları arasında yaşadığı evi Lev Trotskiy'nin Büyükada'da 1929 ile 1933 yılları arasında yaşadığı evi Trotskiy, 1879 yılında Güney Ukrayna'da bulunan Herson'da doğdu. Ailesi Yahudi olmasına rağmen evde konuşulan dil Rusça ve Ukrayna dili idi. Trotskiy'nin kız kardeşi Olga Bolşevik Parti'nin ileri gelenlerinden Lev Kamenev ile evlenmiştir. Dokuz yaşlarında iken Odessa'da bulunan teyzesinin yanına giderek burada eğitim gördü. Daha sonra eğitimine devam etmek gayesiyle Nikolayev'e gitti. Matematik ve hukuk alanında yüksek öğrenim yaptı. Trotskiy, Rusça, Ukraynaca, İbranice, Almanca, İngilizce, Fransızca ve İspanyolca dillerini konuşabiliyordu. Öğrenciliği sırasında sosyal demokrat çevrelerle temasa geçti ve devrimci gruplara dahil oldu. Marksizm görüşünü benimsedi. 1987 yılında Nikolayev şehrine taşındı. Burada Güney Rusya İşçi Birliği adlı gizli bir örgütün kurucuları arasında yer aldı. Sosyalist fikirleri halk arasında yaymak için çeşitli broşür ve bildiriler yazdı.1898 yılında bu gizli örgüte mensubiyetinden dolayı Çarlık polisi tarafından yakalanarak hapse konuldu. İki yıl tutuklu kaldı. Hapis hayatından sonra Sibirya'ya sürgüne yollandı. Sürgünde iken marksist bir felsefe öğrencisi olan Aleksandra Sokolovskaya ile evlendi. İkilinin Nina Nevelson ve Zinaida Volkova adlarındaki iki kızı bu dönemde dünyaya geldi. "Trotskiy" takma ismini bu süreçte kullanmaya başladı. Bu ismi Odessa cezaevindeki bir gardiyandan almıştı. Yaklaşık iki yıl sürgün kaldıktan sonra 1902 yılında Sibirya'dan firar ederek önce Viyana'ya, akabinde Londra'ya gitti. Burada Georgy Plekhanov, Vladimir Lenin, Julius Martov gibi devrimcilerin yer aldığı Iskra dergisinin editör grubuna katıldı ve "Pero" takma adıyla yazılar yazdı. Bir yıl sonra Londra'da toplanan Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisinin kongresine katıldı. Bu kongrede parti içinde Bolşevikler ve Menşevikler olmak üzere iki hizip oluştu. Bolşevik Lenin'e karşı Trotskiy Menşevik kanatta yer aldı. Ancak, bir yıl sonra Menşeviklerin görüşlerine katılmadığını belirterek Menşeviklerden ayrıldı. 1905 devriminin yenilgisinden sonra Sibirya'ya sürüldü ama firar etti. Firarın öyküsünü 1905 adlı kitabına yaptığı ek bir bölümde anlatmaktadır. 1917 yılında devrim öncesinde Lenin'in davetiyle Bolşeviklere katıldı. Lenin'in Nisan Tezleri'ni kaleme almasından sonra aralarında teorik bir fark da kalmadığından 1917'de Bolşeviklere katılmıştır. 1897'de mücadeleye Narodnik (halkçılık hareketi) düşünceleri savunarak atıldı. Sürgün şartlarında okuduğu Marksist klasiklerin etkisiyle bir süre sonra kendisini dönemin devrimci akımı olan 'Sosyal Demokrat' ilan etti. 4 Mayıs 1917'de ülkeye döndüğünde geçici hükümete karşı Bolşevik Parti'ye yakın bir tutum aldı ve onunla birlikte hereket etti. Lenin "son yazıları" dahil olmak üzere iki metninde Trotskiy için "aramızdaki son bolşevik olmasına karşın, kabul etmeliyiz ki en yetenekli bolşevik odur" demiştir. Rus Devrimi (1917) [değiştir] Trotskiy, Rusya'ya döndükten sonra Petrograd Sovyeti Başkanlığına seçildi. Bu sıfatıyla Rus ihtilalinin alt yapısının hazırlanmasında, ayaklanmaların örgütlenmesinde ve yönetiminde aktif ve önemli bir rol üstlendi. İhtilalin gerçekleşmesinde ve Rus Çarlığının yıkılmasında büyük pay sahibi oldu. Devrim sonrasında Sovyetler Birliği'nin önemli adamlarından birisi haline geldi. Önce Dışişleri, daha sonra Savaş Bakanlığına getirildi. En önemli faaliyeti ise Kızılordu ile ilgili olanıdır. Başkumandan sıfatıyla Kızılordunun kurulması görevi kendisine verildikten sonra bunu gerçekleştirdi. İhtilal sonrası meydana gelen karışıklıklar ve iç ayaklanmalar boyunca bu orduyu idare etti. Trotskiy, Komünist Enternasyonal`in kurulmasında da önemli rol oynadı. İlk dört kongrenin programları ve bildirileri kendisi tarafından hazırlandı. Meydana gelen sorunların çözümünde sergilediği farklı tutum ve fikirler sebebiyle, parti çoğunluğuyla ters düştü..... 1918 [değiştir] I. Dünya Savaşı'nda Rusya’nın yenilgisini onaylayan Brest-Litovsk Antlaşmasını imzalamak için görevlendirilmişse de, Trotskiy, Sovyetler Birliği'nin yer altı ve yer üstü kaynaklarını başka devletlere bırakmasını öngördüğü gerekçesiyle bu anlaşmayı imzalamadan geri döndü. İnşa aşamasında olan Sovyetler Birliği'nin iç sorunlarıyla uğraşırken, dışa karşı bu tavizin verilebileceği düşüncesiyle Brest Litovsk Antlaşması Trotskiy'nin yerine görevlendirilen Kamenev tarafından imzalandı. Bu antlaşma ile Rusya 1878 yılında ele geçirdiği Kars, Ardahan ve Batum'u Osmanlı İmparatorluğu’na geri veriyordu. Stalin`le mücadelesi ve sürgün [değiştir] Lenin'in 1924 yılındaki ölümünden sonra partinin elinde tüm yetkileri toplamaya başlamış olan Stalin ile iktidar mücadelesine girişti. Bu mücadelede giderek güç kaybetti ve teker teker elinde bulunan yetkileri kaybetti. Önce Savaş Komiserliği görevinden alındı. Daha sonra Siyasi Büro ve akabinde Komünist Enternasyonal yürütme kurulu merkez komitesinden alındı. Taraftarlarının St. Petersburg'da sokak gösterilerine kalkışmalarından sonra parti üyeliğinden de atıldı. Böylece iki yıl zarfında tüm yetkileri elinden alındı. 1927‘de yapılan XV. Komünist Kongre’de parti üyeliğinden atıldı ve sürgün hayatı Kazakistan'da Alma Ata yakınlarındaki Semyonov-Tyanşanskiy bölgesinde başladı. Bu sürgün sırasında 9 Haziran 1928’te, 26 yaşındaki Nina adındaki kızını Moskova’da kaybetti. Nina’nın kocası da Trotskiy’nin sürgününden önce tutuklanmıştı. 18 Ocak 1929 tarihinde Sovyet Ceza Kanunu’nun 58/10 maddesine göre karşı devrimcilik ve yasa dışı Sovyet partisi kurmak suçlamasıyla Sovyetlerden kovuldu. 1929-33 yılları arasında İstanbul Büyükada'da sürgün hayatı yaşadı.¹ Kaldığı yer çok sıkı güvenlik önlemleriyle korundu. Düzenli olarak balığa çıkardı, yemek seçmez, sigara içmez yanında da içilmesine izin vermezdi. Sakin bir hayat sürdü, bu sırada bazı hatıra ve düşüncelerini kaleme aldı ve yayınladı. Bu anlamda İstanbul yılları onun için verimli geçtiği gibi olaylı da oldu. 20 Şubat 1932’de Stalin tarafından Sovyet vatandaşlığından atıldığında İstanbul'daydı. İstanbul'da yazdığı kitapları; Sürekli Devrim, Stalin Grubunun Hatası, Rus Devrimi Tarihi, Çin Devriminin Sorunları, Hayatım ve diğer bazı eserlerdir. 1933 Ocak ayında diğer kızı Zina, Hitler rejiminin altında Berlin’de intihar etmeye zorlandı. Bu olay onun ruh dünyasını sarsmış olmasına karşın, mücadele disiplininden hiç kopmadı. (Daha sonra oğlu Lev Sedov da öldürülecektir.) 17 Temmuz 1933’te aldığı vizeyle İstanbul'dan ayrılarak Fransa'ya giden Trotskiy burada 2 yıl kaldı ve sınırdışı edildi. Akabinde Norveç'e gittiyse de burada da 2 yıl kaldıktan sonra terk etmek zorunda kaldı. 9 Ocak 1937'de Meksika'ya sığındı ve Mexico'ya yerleşti. Dördüncü Enternasyonal'in inşasına başladı. Uluslararası Sosyalist Devrim İçin Mücadelesini bu merkezden ölene kadar sürdürdü. 1940 yılında GPU ajanı olan Ramón Mercader adlı Stalinist bir İspanyalı, gazeteci kılığında, röportaj yapmak bahanesiyle kaldığı evine gitti. Fırsat bulunca başına kazmayla vurmak suretiyle ağır şekilde yaraladı. Trotskiy saldırganla boğuştuğu sırada odaya giren Trotskiy'nin korumaları Mercader'e saldırdı. Trotskiy korumalarına "Onu öldürmeyin, bu adamın anlatacak bir hikayesi var." diye seslendi. Aldığı yaranın etkisiyle Trotskiy ertesi gün öldü. Ölümünden önce iki kez bilinci yerine geldi, ilkinde eşine "Burjuva basına iyi malzeme olduk" diyerek ölümle yüz yüze geldiği bir anda cesaretini yitirmediğini gösterdi. Bir sonraki bilincin geri gelişi ise son sözlerini sarf etmesini sağladı. Bu sözler: "Dördüncü Enternasyonal'in zaferinden eminim, ileri!" olmuştur. [kaynak belirtilmeli] Pek çok kesim tarafından cinayetin Stalin tarafından işletildiği düşüncesi savunulur. Stalinistler ise bunun asılsız bir iddia olduğu görüşündeler. Popüler kültürde Trotskiy [değiştir] George Orwell, ünlü romanı "Hayvanlar Çiftliği"nde, SSCB'deki Bolşevik Devrimi'ni ve Trotskistlerin yönetimden tasfiyesini mecazi bir dille anlatır. Romanda domuz "Kartopu" Trotskiy'yi, "Napolyon" ise Stalin'i temsil eder. Ayrıca Orwell'in 1984 adlı kitabının konusu da bu konuda dikkat çekicidir. Dünya üç kampa bölünmüştür. Konunun geçtiği ülke ise bir nevi Sovyetler Birliği'nin iç yüzünü anlatır. Yine aynı kitapta adı geçen Emmanuel Goldstein karakterin de Trotskiy olduğu söylenmektedir. Emmanuel Goldstein partinin önderlerinden biriyken partiden atılır ve bir şeytan olarak damgalanır. Ingsoc'a karşı yürütülen direnişin başı olarak görülür. Taraftarları uzun işkencelerden sonra Goldstein'in kurbanı olduklarını söylemek zorunda bırakılırlar. Kısacası hikayesi Trotskiy'nin hikayesiyle büyük benzerlikler gösterilir. Eserleri [değiştir] 1905 Bireysel Terörizmin İflası Entelijensa ve Sosyalizm Marksistler Bireysel Terörizme Neden Karşıdırlar? Üçüncü Kongrenin Temel Dersi Komunist Enternasyonal'in Taktikleri Üzerine Dördüncü Dünya Kongresi Raporu Yoldaş McKay'e Mektup Paris Komunü Üzerine "Avrupa Birleşik Devletleri" Sloganı İçin Uygun Zaman mı? Doğu'da Perspektifler ve Görevler Ekim Dersleri Lenin'den Sonra Üçüncü Enternasyonal Tek Ülkede Sosyalizm? Katalan Milliyetçiliğinin İlerici Karakteri İspanyol Komunizmi Ve Katalan Federasyonu Katalonya'da ulusal Sorun Rus Devrimini Savunurken Sürekli Devrim-Sonuçlar ve Olasılıklar Milliyetçilik ve Ekonomik Yaşam Uluslararası Komünist Birliğin Temel Teorik Görüşleri Üzerine Bir Tartışmaya Katkı Savaş ve Dördüncü Enternasyonal Amerika Komunist Olursa Merkezci Kombinasyonlar ve Marksist Taktikler Merkezci Simya mı, Marksizm mi? Güney Afrika Tezleri Üzerine Terörizm ve Sovyetler Birliği'ndeki Stalinist Rejim Komunist Manifesto'nun Doksanıncı Yıldönümü Lenin ve Emperyalist Savaş Grynszpan’dan Yana: Faşist Kıyım Çetelerine ve Stalinist Hainlere Karşı Zamanımızda Marksizm Bir Kez Daha "Marksizmin Krizi" Üzerine